Türkiye’de Karasal İklim

Türkiye’de Karasal iklim ile ilgili ülkemizde görülen iklim tiplerinin devamı olan karasal iklim çeşitlerini ve özelliklerini inceleyeceğiz.
Karasal iklim ülkemizin birçok kısmında sıklıkla görülen bir iklimdir.
Önceki konumuz da Türkiye’de iklim Çeşitleri ve Nebat Örtüsünü işlemiştik.
Sıradaki kpss konumuz ise Türkiye’de Karasal iklim olacaktır.

Türkiye’de Karasal İklim

İç Anadolu Tarzı Karasal İklim

İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgesinin bir kısmında görülen iklim tipidir.
Bu iklim tarzında en çok yağış ilkbaharda, minimum yağış ise yazın görülür.
Yıllık yağış miktarı 500 mm’nin altındadır.
İlkbaharda düşen yağışlar ısınmanın da tesiri ile meydana gelen konveksiyonel yağışlardır.
Türkiyenin minimum yağış alan yerlerinden olan Tuz Gölü, Iğdır, Malatya, Elazığ çevreleri de bu iklim tipinin yayılış bölümünde yer alır.
Yağış rejimi gayri muntazam ve yağış azdır.
Kış hararet değerleri düşük, ayaz ve kar yağışlıdır.
Nemliliğin az olması hasebiyle senelik hararet farkı çoktur.
Yazlar sıcak ve kurak geçer.
Mekanik parçalanma epey sık görülür.
Bitki örtüsü bozkırdır.
Stepler ilkbahar yağışları ile yeşeren kurak dönemlerde sararan otlardır.
Bu iklim tarzında nebat örtüsü yağışın az olması sebebi ile cılızdır.

Erzurum – Kars Tarzı Sert Karasal İklim

Yıllık yağış miktarı İç Anadolu Karasal ikliminden çoktur.
Bu vaziyetin en ehemmiyetli belirleyicisi yükseltidir.
En çok yağış yaz döneminde görülür.
Kış yağışları çoğunlukla kar, yaz yağışları ise konveksiyoneldir.
Yağış rejimi düzensizdir ama yazlar kurak geçmez.
Yaz yağışlarının tesiri ile gür çayırlar meydana gelir ve bu nedenden dolayı sıklıkla büyükbaş mera hayvancılığı yapılır.
Kış mevsiminde hararet epey düşüktür.
Yükselti, kuvvetli karasallık, Sibirya yüksek basıncı sıcaklığın butonunda etkilidir.
Sıcaklık farkı epey yüksektir ve mekanik parçalanma şiddetlidir.
Karla örtülü ve donlu gün adedi en yüksek olan iklimdir.
Bitki örtüsü çayır ve iğne yapraklı ormandır.
Düşük hararet sebebi ile tarım ürünü çeşidi azdır.
tarım ürünü olgunlaşma süreci henüz uzundur.

Güneydoğu Anadolu Tarzı Karasal İklim

En çok yağış kış mevsiminde minimum yağış ise yaz mevsiminde görülür.
Yağış rejimi düzensizdir ve Akdeniz yağış rejimine benzer.
Aşırı buharlaşma sebebi ile yaz ayları kurak geçer.
Yıllık hararet farkı yaz aylarındaki ısınma sebebi ile azdır.

II. Mahmut Devresi Islahatları

Senedi İttifak gibi ehemmiyetli bir anlaşmayla birlikte padişah II. Mahmut’un askeri, eğitim, idare ve başka alanlarda yaptığı ıslahatları inceleyeceğiz. 

II. Mahmut ehemmiyetli ıslahat ve yenilikler yapan bir padişahtır.
Önceki kpss tarih konumuzda Osmanlının Dağınık hale gelmesi konusunu işlemiştik.
Sıradaki konumuz ise 2. Mahmut Devresi Islahatları olacak.

Islahatlar

Kabakçı Mustafa başkaldırısı ardından hükümdar olan IV. Mustafa, Alemdar Mustafa Paşanın çabalarıyla tahttan indirilmiş ve II. Mahmut tahta getirilmiştir.
II. Mahmut ise Alemdar Mustafa Paşayı sadrazamlık görevine getirmiştir.
Kendisi de ayan olan Alemdar Mustafa Paşa ayanlar ile padişah arasında bir kontrat yapılmasını sağlamış ve Sened-i İttifak imzalanmıştır.
Ayan: Zayıflayan merkezi otorite ile meydana çıkan mahalli güçlerdir.
Bulundukları kazanın sahibi gibi hareket eder ve devlet amirlerini dinlemezlerdi.

Sened-i İttifak (1808)

Alemdar Mustafa’nın gayreti ile Padişah ve ayanlar arasında imzalanan anlaşmadır.
Anlaşmaya göre padişah ayanların varlık ve haklarını tanıyacak, ayanlarda padişahın otoritesini tanıyacaktı.
Ve devlete kendisi yerlerinde çıkan olaylarda, vergi ve asker toplamaya takviye edeceklerdi.
Bu vesika hükümdarın yetkilerini kısıtlaması istikametiyle Magna Carta’ya benzemektedir.
Çünkü padişah otoritesini ayanlar ile paylaşmıştır.
Bu uyuşma ile padişah otoritesi sarsılmış, yetkileri kısıtlanmış ve farklı bir otoriteyi tanımıştır.

Askeri Bölgede Uygulanan Islahatlar

Sekban-ı Cedit Ocağı heyetmiş ama yeniçerilerin başkaldırısı ile sadrazam öldürülmüş ve Ocak kapatılmıştır.
Ekşinci Ocağı heyetmiş ama bu ocakta yeniçeri başkaldırısı neticesi kapatılmıştır.
1826 seneninde Vakayi Hayriye hadise ile yeniçeri ocağı kaldırılmış ve adına Asakir-i Mansureyi Muhammediye silahlı gücü heyetmiştir.
Mekteb-i Tıbbıye ve Mekteb-i harbiye askeri okulları açılmış, mehterhane kapatılarak adına Mızıka-i Hümayun heyetmiştir.
Askeri ve ekonomik emelli ilk nüfus sayımı yapılmış ama yanlızca erkeklerin sayımı yapılmıştır.

Eğitim Bölümünde Uygulanan Islahatlar

İstanbul’da ilkokul mecburî duruma gelmiş, Ortaokul konumunda Rüştiye, lise konumunda Mekteb-i Ulum-ı Edebiye kurumları açılmıştır.
İlk sefer Avrupaya talebe gönderilmiş ve askeri okullarda Fransızca mecburî ders meydana gelmiştir.

Yönetim Bölümünde Uygulanan Islahatlar

Divan-ı Hümayun kaldırılmış adına bakanlıklar heyetmiştir.
Memurluklar dahiliye ve hariciye olarak ayrılmıştır.
Devlet memurları maaşa bağlanmış ve memurlara fes, ceket ve pantolon giyme mecburiyeti giyme mecburiyeti gelmiştir.
Müsadere ve tımar sistemi kaldırılmıştır.
Köy ve semt muhtarlıkları heyetmiştir.
Posta örgütü ve polis örgütü heyetmiştir.

Diğer Islahatlar

İlk resmi gazete Takvim-i Vekayi yayınlanmıştır.
Yerli malı kullanma ve karantina programı başlatılmıştır.
Ülkeye giriş çıkışlarda ilk defa pasaport programı getirilmiştir.