II. Mahmut Devresi Islahatları

Senedi İttifak gibi ehemmiyetli bir anlaşmayla birlikte padişah II. Mahmut’un askeri, eğitim, idare ve başka alanlarda yaptığı ıslahatları inceleyeceğiz. 

II. Mahmut ehemmiyetli ıslahat ve yenilikler yapan bir padişahtır.
Önceki kpss tarih konumuzda Osmanlının Dağınık hale gelmesi konusunu işlemiştik.
Sıradaki konumuz ise 2. Mahmut Devresi Islahatları olacak.

Islahatlar

Kabakçı Mustafa başkaldırısı ardından hükümdar olan IV. Mustafa, Alemdar Mustafa Paşanın çabalarıyla tahttan indirilmiş ve II. Mahmut tahta getirilmiştir.
II. Mahmut ise Alemdar Mustafa Paşayı sadrazamlık görevine getirmiştir.
Kendisi de ayan olan Alemdar Mustafa Paşa ayanlar ile padişah arasında bir kontrat yapılmasını sağlamış ve Sened-i İttifak imzalanmıştır.
Ayan: Zayıflayan merkezi otorite ile meydana çıkan mahalli güçlerdir.
Bulundukları kazanın sahibi gibi hareket eder ve devlet amirlerini dinlemezlerdi.

Sened-i İttifak (1808)

Alemdar Mustafa’nın gayreti ile Padişah ve ayanlar arasında imzalanan anlaşmadır.
Anlaşmaya göre padişah ayanların varlık ve haklarını tanıyacak, ayanlarda padişahın otoritesini tanıyacaktı.
Ve devlete kendisi yerlerinde çıkan olaylarda, vergi ve asker toplamaya takviye edeceklerdi.
Bu vesika hükümdarın yetkilerini kısıtlaması istikametiyle Magna Carta’ya benzemektedir.
Çünkü padişah otoritesini ayanlar ile paylaşmıştır.
Bu uyuşma ile padişah otoritesi sarsılmış, yetkileri kısıtlanmış ve farklı bir otoriteyi tanımıştır.

Askeri Bölgede Uygulanan Islahatlar

Sekban-ı Cedit Ocağı heyetmiş ama yeniçerilerin başkaldırısı ile sadrazam öldürülmüş ve Ocak kapatılmıştır.
Ekşinci Ocağı heyetmiş ama bu ocakta yeniçeri başkaldırısı neticesi kapatılmıştır.
1826 seneninde Vakayi Hayriye hadise ile yeniçeri ocağı kaldırılmış ve adına Asakir-i Mansureyi Muhammediye silahlı gücü heyetmiştir.
Mekteb-i Tıbbıye ve Mekteb-i harbiye askeri okulları açılmış, mehterhane kapatılarak adına Mızıka-i Hümayun heyetmiştir.
Askeri ve ekonomik emelli ilk nüfus sayımı yapılmış ama yanlızca erkeklerin sayımı yapılmıştır.

Eğitim Bölümünde Uygulanan Islahatlar

İstanbul’da ilkokul mecburî duruma gelmiş, Ortaokul konumunda Rüştiye, lise konumunda Mekteb-i Ulum-ı Edebiye kurumları açılmıştır.
İlk sefer Avrupaya talebe gönderilmiş ve askeri okullarda Fransızca mecburî ders meydana gelmiştir.

Yönetim Bölümünde Uygulanan Islahatlar

Divan-ı Hümayun kaldırılmış adına bakanlıklar heyetmiştir.
Memurluklar dahiliye ve hariciye olarak ayrılmıştır.
Devlet memurları maaşa bağlanmış ve memurlara fes, ceket ve pantolon giyme mecburiyeti giyme mecburiyeti gelmiştir.
Müsadere ve tımar sistemi kaldırılmıştır.
Köy ve semt muhtarlıkları heyetmiştir.
Posta örgütü ve polis örgütü heyetmiştir.

Diğer Islahatlar

İlk resmi gazete Takvim-i Vekayi yayınlanmıştır.
Yerli malı kullanma ve karantina programı başlatılmıştır.
Ülkeye giriş çıkışlarda ilk defa pasaport programı getirilmiştir.